TARİHÇE

TÜRKİYE MUHARİP GAZİLER DERNEĞİ’NİN TARİHÇESİ

Türkiye Muharip Gaziler Derneği 2847 sayılı kanun gereği 1984 yılında kurulmuştur. Türkiye Muharip Gaziler Derneği’nin kuruluşundan önce, İstiklal Savaşı Gazileri, Türkiye Muharip Gaziler Cemiyeti adı altında kurulan bir cemiyette yer almışlardır. 1984 yılından itibaren İstiklal Savaşı, Kore Savaşı ve Kıbrıs Barış Harekatı Gazileri Türkiye Muharip Gaziler Derneği çatısı altında birleşmişlerdir.

Osmanlı Devleti’nin son savaşları olan; Balkan ve Birinci Dünya Savaşı çok sayıda vatan evladının şehit olmasına, yaralanıp sakat kalmasına neden olmuştur. Yaralı, sakat, yorgun ve hasta olarak dönen askerlerin çoğu açlık ve yoksulluk nedenleri ile sefalete düşmüşler bir kısmı da bu sefalete dayanamayarak hayatlarını kaybetmişlerdir. Cephelerden dönen ve aylarca maaş alamayan savaşın mağrur subayları da bu sefaletin bir parçası olmuşlardır. Savaş sonrası bütün bu olumsuz koşullar, askerleri sosyal ve ekonomik yönden birlik ve beraberlik içinde olmalarını, bir çatı altında birleşmelerini zorunlu kılmıştır. Bu kapsamda kurulan askeri cemiyetler (dernekler) ile bir nebze savaşın tahribatının giderilmesine çalışılmıştır.

100 sene öncesinden itibaren çeşitli isimlerle kurulan ve bu günlere kadar gelen askeri dernekler, günümüzde Anayasamızın güvencesi altında, yasalar kapsamında faaliyetlerini sürdürmektedirler.

Türkiye Muharip Gaziler Cemiyeti’nin kuruluşu:

Çeşitli isimler altında malul ve muharip gaziler tarafından kurulmuş dernekleri bir çatı altında toplamak amacıyla zaman zaman bir takım çalışmalar yapılmıştır. Bu çalışmalardan ilki, E.Kur.Alb. Sadık Atak imzasıyla, 1958 yılında, “Eski Muharipler Dergisi”nde “Eski Muharipler Federasyonu” başlıklı bir yazıda ortaya atılarak başlatılmıştır. E.Kur.Alb Sadık Atak bu yazısında, “Malul Gaziler Cemiyeti” ile “Muharip Gaziler Cemiyeti”nin “Türkiye Kadim Muharipler Federasyonu” adı altında tek bir çatı altında birleşmeleri gerektiğine ilişkin düşüncelerini açıklamıştır.

E.Kur.Alb. Sadık Atak’ın bu düşüncelerine karşın çeşitli değişik fikirler öne sürülmüştür. Bazı İstiklal Savaşı Gazileri “İstiklal Madalyaları Sahipleri” isimli bir cemiyet kurmayı önermişlerdir. Bu çalışmalar kapsamında, İstanbul ve Ankara’da, muharip gazileri “Muharip Gaziler Cemiyeti” adı altında bir çatı altında toplama gayretleri ile gazilerin dikkati çekilmeye çalışılmıştır. Bu gayretlerin sonucu olarak 6 Aralık 1965 tarihinde, E.Kur.Alb. Sadık Atak ve E.P.Yb. Suphi Özden dilekçe ile Ankara Valiliğine müracaat ederek, “Türkiye Muharip Gaziler Cemiyeti” resmen kurulmuş ve cemiyet Kur.Alb. Sadık Atak’ın evinin alt katında faaliyete başlamıştır. Daha sonra bu cemiyet “Türkiye Muharip Gaziler Derneği” ismini almıştır.

Türkiye Muharip Gaziler Cemiyeti’nin kurucu üyeleri:

E.Kur.Alb. Sadık Atak,
E.Top.Alb. İhsan Ali Alper,
E.Fen.Sanat Alb. Fuat Ergül,
E.P.Yb. Suphi Özden,
E.P.Alb. Osman Nuri Baştuğ,
E.P.Alb. Sait Bilgiç,
E.P.Alb. Sıtkı Akdeniz,
E.P.Alb. Hasip Rona.

Türkiye Muharip Gaziler Cemiyeti kurulduğu andan itibaren;

Muharip Gazileri daha müreffeh bir hayata kavuşturmak,
Şeref aylığının kanunlaşmasını sağlamak,
Devlet ve belediyelerce işletilen taşıt araçlarından ücretsiz istifade edilmesini sağlamak,
Gazilerin Milli merasimlerde protokolde yer almalarını sağlamak,
Atatürk’ün ilkelerini yurt içinde yayma ve Türk gençliğine bu konuda uyarılarda bulunmak,
Gazilerin sosyal ve ekonomik yardım için hükümet ve müesseseler nezdinde gerekli girişimlerde bulunmak, gibi yararlı faaliyetler yürütmüştür.

Kurucuları, özverili çalışmaları sonucu yeni kurulan Muharip Gaziler Cemiyeti’nin Devlet katında, mülki ve askeri makamlar nezdinde tanınmasını sağlamışlardır. Cemiyet kurulduğunda en yaşlı ve en kıdemli gazi olan, Emekli Orgeneral Fahrettin Altay fahri başkan seçilmiştir.

Türkiye Muharip Gaziler Cemiyeti kurucuları, faaliyet gösteren 6 emekli askeri cemiyetinin bir federasyon halinde birleşmeleri için Genelkurmay Başkanlığına teklifte bulunmuş ve cemiyetin niyetini 6 askeri cemiyete (Türkiye Harp Malulü Gaziler Şehit Dul ve Yetimleri Cemiyeti, Türkiye Eski Muharipler Cemiyeti, Silahlı Kuvvetler Malulleri Şehit ve Yetimleri Cemiyeti, Emekli İnkılap Subayları Derneği, Emekli ve Malul Astsubaylar Yardımlaşma Cemiyeti) yazı ile bildirmiştir. Bununla birlikte, federasyon tezi diğer cemiyetlerce desteklenmemiştir.

İstiklal Savaşı Gazileri olan, E.Kur.Albay Sadık Atak ve arkadaşları tarafından kurulan “Türkiye Muharip Gaziler Cemiyeti (Derneği)”, 1984 yılında 2847 sayılı kanuna göre kurulan yeni derneğin de ismi olmuştur.

KORSAVAŞ’ın kuruluşu:

1950-1953 yıllarında Kore Savaşı’na katılan muharip gazilerimiz, savaşın başlangıcından 23 yıl sonra, İstiklal Savaşı Gazileri gibi sosyal içerikli bir dernek kurma ihtiyaçlarını dile getirmeye başlamışlardı. Bu hususta ilk fikir, 28 Kasım 1972’de “Kunuri Muharebesi” yıl dönümü münasebetiyle Kore Elçiliğince verilen bir resepsiyonda, E.Bnb. Bahtiyar Yalta tarafından ortaya atılmıştır. Dernek kurma fikri resepsiyona katılan diğer Kore Gazilerince de benimsenmiş ve bu amaçla; 12 Aralık 1972 tarihinde, Mithatpaşa Cad. 45/5 Ankara adresinde toplanan Kore gazileri, “Kore’de Savaşanlar Derneği”nin kurulmasına karar vermişlerdir.

Derneğin kurucu üyeleri:

E.Tümg. Hikmet Akıncı,
E.Tuğg. Zeki Tanrıverdi,
E.Alb. Rıza Vuruşkan,
E.Alb. Cemal Baga,
E.Alb. Naim Duygu,
E.Alb. Tevfik Önlüer,
E.Alb. Muzaffer Sebükcebe,
E.Alb. M.Ali Güleş,
E.Bnb. Sami Durak,
Müs.Sb. Hurşit Güneşli,
E.Bnb. Bahtiyar Yalta,
Terhisli Gazi Çvş. Hacı Altuner.

Kore’de Savaşanlar Derneği’nin ilk genel başkanlığına E.Tümg. Hikmet Akıncı seçilmiştir. Hazırlanan dernek tüzüğü, 1973 yılının Şubat ayında mahalli gazetede yayımlanarak İçişleri Bakanlığına sunulmuştur. 29 Haziran 1973’de dernek tüzel kişiliğine kazanmıştır. Kore’de Savaşanlar Derneği, başta askeri ve mülki makamlar olmak üzere Kore Büyükelçiliği ve Kore’de savaşa iştirak eden devletlerin büyükelçilikleri nezdinde yaptığı girişimler ve sosyal faaliyetleriyle kısa zamanda kendisini tanıtmıştır.

Kore’de Savaşanlar Derneği’nin ilk kongresi 28 Nisan 1974 tarihinde, Selim Sırrı Tercan salonunda yapıldı. Mayıs 1975 tarihinden itibaren, Kore’de Savaşanlar Derneği’nin dergisi “Savaşanların Sesi” çıkarılmaya başlandı. Kore’de şehit olanların isimleri il il birer plakete yazdırıldı. Bu plaketlerin, Genelkurmay Başkanlığı ve İçişleri Bakanlığı ile işbirliği yapılarak her ilde garnizon komutanları tarafından valilik makamlarına takdim edilerek vilayetlerin şeref salonlarında ebediyen saklanmaları sağlandı.

Kore Devleti tarafından yaptırılan, Kore Parkı “Kore’de Savaşan Türkler Anıtı”, 9 Kasım 1973 tarihinde, Kore Milli Savunma Bakanı, askeri ve mülki erkan ile Kore gazilerinin katılımıyla düzenlenen devlet töreni ile açıldı.

30 Kasım 1976’da DSİ salonunda yapılan, ikinci genel kurulda derneğin adı “KORSAVAŞ” olarak değiştirildi ve Kıbrıs Barış Harekâtı gazilerinin de KORSAVAŞ Derneği’ne asli üye olarak kabul edilmeleri kararlaştırıldı. 20 Şubat 1968 tarih ve 1005 sayılı yasa ile İstiklal Savaşı gazilerine verilen vatanı hizmet şeref aylığının yanı sıra, 27 Nisan 1976 yılında çıkarılan 1985 sayılı yasa ile Kore gazilerine de şeref aylığı bağlanmıştır. Kore gazilerine verilen şeref aylığı hakkında 11 Kasım 1983 tarihli 2943 sayılı kanunla bir değişiklik yapılmıştır. Buna göre, Kore gazilerine verilen şeref aylığının (4250 TL) üç yıllık tutarının 3 ay içinde defaten ödenecek ve bir daha verilmemek üzere kesilecekti. Kıbrıs gazilerine de aynı hakkın 1976 yılından başlamak üzere bir kereye mahsus olarak toptan verilmesi kararlaştırılmıştır.

KORSAVAŞ ilk şubesini 28 Ekim 1976’da Eskişehir’de açtı. Bunu sırasıyla; İstanbul, ve Hatay şubelerinin açılışları izledi. 9 Kasım 1979’da toplanan 4. genel kurulda Kore’de Savaşanlar Uluslar Arası Dernekleri Federasyonu’na (IFKWVA) katılma kararı alındı. Bakanlar Kurulunun 26 Haziran 1980 tarih ve 871167 sayılı kararı ile bu kuruluş ile işbirliği yapılmasına izin verildi.

Merkezi İstanbul’da bulunan, Kore Gazileri ile savaş sonrası Kore’ye gidenleri içine alan, “Kore Gazileri Yardımlaşma Derneği” 28 Ağustos 1978 tarihinde yaptığı olağanüstü genel kurul toplantısında fesih ve KORSAVAŞ Derneği ile birleşme kararı aldı.

KORSAVAŞ Derneği ile Türkiye Muharip Gaziler (Cemiyeti) Derneği ile 1979 yılında birleşme kararı aldılar. Alınan bu karar, her iki derneğin genel kurulunda oylanamadığı için geçerli olamadı.

Türkiye Muharip Gaziler Derneği (TÜMGAZİDER)’nin kuruluşu:

E.Kur.Albay Sadık Atak ve arkadaşları tarafından kurulan Türkiye Muharip Gaziler Derneği, İstiklal Savaşı Gazileri Derneği ve KORSAVAŞ Derneği temsilcileri 12 Eylül 1983 tarihinde, 2847 sayılı kanuna göre kurulacak Türkiye Muharip Gaziler Derneği’nin teşkili için bir araya gelerek, birleşmeye dair bir protokol imzaladılar. Protokol gereği hazırlanan, yeni dernek tüzüğü her üç derneğin kurucu üyeleri tarafından 14 Ekim 1983 tarihinde kabul edildi ve tasdik edilen yeni tüzük ile yeni derneğin (76) kişilik kurucular listesi (kurucuların isim listesi dernek tüzüğünde yazılıdır) M.S.B.lığına gönderildi. 2847 sayılı kanunla, daha önceden çeşitli derneklerde temsil edilen; İstiklal, Kore ve Kıbrıs Barış Harekatı muharip gazileri Türkiye Muharip Gaziler Derneği’nde, malul gaziler ile şehit dul ve yetimleri de Türkiye Harp Malulü Gaziler, Şehit Dul ve Yetimleri Derneği bünyesinde toplandılar.

5253 ve 2847 sayılı kanunlara tabi olarak faaliyet gösteren; KAMU YARARINA ÇALIŞAN ve asker kökenli bir dernek olan Türkiye Muharip Gaziler Derneği 1984 yılından itibaren faaliyetini genel merkez, şube ve temsilcilikler düzeyinde sürdürmektedir. Dernek ayrıca; merkezi Paris’te bulunan Dünya Gaziler (Muharipler) Federasyonu (WVF) ile; yine merkezi Seul’de bulunan Kore’de Savaşanlar Federasyonu (KVA) ‘na üyedir.

Günümüzde Türkiye Muharip Gaziler Derneği’nin elde ettiği kazanımlarda, derneğimizin ilk kurucuları E.Kur.Albay Sadık Atak ve arkadaşları ile yine Kore Gazilerinin kurduğu ve bünyesinde Kıbrıs Gazilerini barındıran KORSAVAŞ Derneğinin büyük katkıları vardır. Her iki dernek kurucu ve çalışanlarından ebediyete göç edenleri rahmet, hayatta olanları da saygı ile anıyoruz.

Onların hizmet ve anıları çalışmalarımıza hız ve yön verecektir.